Kim są najemcy w Polsce? Ile mają lat? Ile zarabiają? Jak długo wynajmują? Czy w przyszłości planują zakup mieszkania? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znalazły się w raporcie, który po raz pierwszy koncentruje się na sytuacji i preferencjach osób korzystających z mieszkań niewłasnościowych. Treść raportu została oparta na badaniu przeprowadzonym wśród osób zamieszkujących lokale socjalne i komunalne, korzystających z TBS oraz tych, którzy najmują od profesjonalnych funduszy inwestycyjnych i prywatnych właścicieli. Wnioski płynące z tego opracowania obalają wiele mitów, które narosły wokół polskiego rynku najmu.
Pełna wersja drugiej części raportu pt.: „Dekada polskiego rynku”.
Nie tylko młodzi
Myśląc „najemca” najczęściej przywoływanym skojarzeniem jest osoba młoda, student lub świeżo upieczony absolwent, który traktuje najem jako stan przejściowy między wyprowadzką od rodziców a zaciągnięciem kredytu hipotecznego na zakup mieszkania na własność. Tymczasem najemcy w Polsce to dość różnorodna grupa pod względem wieku. Średni wiek respondentów przepytanych na potrzeby badania to 37 lat, ale – co ciekawe – w każdej z form najmu wygląda to inaczej. Najmłodszą z grup stanowią najemcy z umowami na czas określony. Tu najwięcej jest osób przed 30tką. W najmie instytucjonalnym (oferowanym przez profesjonalne firmy) dominują trzydziesto- i czterdziestolatkowie. Najstarsi są lokatorzy mieszkań komunalnych – tu średnia wieku to 45 lat.
Nie tylko single i bezdzietne pary
Zwykło się myśleć, że tylko mieszkanie własnościowe daje prawdziwe poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji. Z kolei z najmu korzystają jedynie ci, którzy cenią mobilność i życiową niezależność oraz ci, którzy założenie rodziny mają dopiero w planach. Raport obala ten powszechny mit. We wszystkich grupach najemców największy odsetek stanowią gospodarstwa domowe z dziećmi – najczęściej małżeństwa, ale też pary w nieformalnych związkach czy samotni rodzice. Osoby posiadające dzieci to średnio niemal połowa wszystkich badanych. Nawet w przypadku osób z umowami na czas określony jest to aż 1/3 najemców.
Inwestując w mieszkanie na wynajem wyobrażamy sobie przyszłych najemców jako młodych singli, ewentualnie pary. I pod takiego klienta kupujemy i aranżujemy mieszkania. W rezultacie oferta najmu nie jest dopasowana do potrzeb – mieszkania są zbyt małe, a czasem niedostosowane do wychowania dzieci czy posiadania zwierząt. To zniechęca najemców i wpycha ich na rynek własnościowy, nawet jeżeli początkowo nie mieli w planach zakupu lokalu. Dlatego potrzebujemy w Polsce inwestorów instytucjonalnych, którzy mają w ofercie zróżnicowany wachlarz mieszkań na wynajem. – komentuje Adam Czerniak, dyrektor ds. badań w Polityce Insight.
Profesjonalny najem tylko dla bogatych?
Ile zarabiają najemcy w Polsce i jaka część ich dochodu jest przeznaczana na pokrycie kosztów związanych z najmem mieszkania? Z pozoru może się wydawać, że najwyższy jest koszt najmu mieszkania od firmy, a to oznacza, że najemcy instytucjonalny stanowią najzamożniejszą grupę spośród wszystkich badanych. Tymczasem, najwyższe dochody deklarują najemcy mieszkań TBS (powyżej 7 tysięcy złotych miesięcznie). Dochody osób najmujących od firm są porównywalne z sytuacją finansową osób najmujących od prywatnych właścicieli. Co więcej, najemcy instytucjonalni nie są nadmiernie obciążeni wydatkami mieszkaniowymi- na czynsz najmu przeznaczają od 20% do 40% swojego dochodu. Zaskakującym wnioskiem płynącym z raportu jest to, że sytuacja finansowa badanych najemców mieszkań komunalnych jest nieco lepsza od najemców wynajmujących mieszkania na wolnym rynku i posiadających umowy na czas nieokreślony. To generuje pytanie o efektywność gospodarowania polskim zasobem komunalnym.
Najem tylko „na chwilę”?
Choć przeważająca większość wszystkich badanych najemców preferuje posiadanie mieszkania niż jego najem, to aż 59 % boi się zaciągać kredyt na jego zakup. Nie tylko lęk przed dużym zobowiązaniem, ale także sama sytuacja finansowa przekierowała respondentów na rynek najmu. Badani najemcy nie tylko deklarują, że czują się w najmowanych mieszkaniach bezpiecznie, ale także decydują się przedłużać umowy z wynajmującym. Oczywiście najdłuższy okres najmu dotyczy osób korzystających z mieszkań pozostających w zasobach komunalnych oraz najemców TBS. Jednak, najem trwający kilka lat przeważa także na rynku komercyjnym. Wśród badanych najemców instytucjonalnych największą część stanowią (32,5%) ci, którzy mieszkania od firmy najmują już ponad 5 lat. Co więcej, aż 15 % z nich traktuje najem instytucjonalny jako docelową formę zamieszkiwania.
Raport „Dekada polskiego rynku najmu. Portret społeczno- ekonomiczny najemców w Polsce” został oparty na badaniu przeprowadzonym pośród 603 respondentów, którzy są najemcami korzystającymi z mieszkań socjalnych, komunalnych, spółdzielczych mieszkań lokatorskich, najemcami instytucjonalnymi oraz osobami najmującymi mieszkania na wolnym rynku. Ankieta obejmowała 38 pytań dotyczących sytuacji osobistej, mieszkaniowej i finansowej.
Niezależnie od tego, że wśród badanych chęć posiadania mieszkania na własność nadal jest bardzo silna, ankietowani dostrzegają wiele korzyści płynących z najmu. Wyniki pokazały, że blisko 40% badanych najemców instytucjonalnych planuje pozostawać w swoich obecnych miejscach zamieszkania przez co najmniej kilka lat, a 15% z nich traktuje najmowane mieszkania jako docelowe miejsce zamieszkania. To stanowi pozytywny sygnał dla sektora najmu instytucjonalnego i stwarza perspektywy do jego dalszej profesjonalizacji – ocenia Anna Błaszczyk, członek zarządu PFR Nieruchomości S.A.
PFR Nieruchomości S.A. od dekady dostarcza na polski rynek mieszkania na wynajem. Spółka zrealizowała inwestycje mieszkaniowe o wartości blisko 3 miliardów złotych w 40 lokalizacjach w całej Polsce. Osiedla PFR Nieruchomości znajdują się zarówno w największych polskich miastach, w których zapotrzebowanie na mieszkania jest największe – w Warszawie, Poznaniu czy Krakowie oraz mniejszych samorządach, w których wcześniej nie było oferty stabilnego, długoterminowego najmu – jak Świdnik, Radom, Dębica czy Łowicz.
Inwestycje PFR Nieruchomości w Poznaniu.
Poznań to szczególna lokalizacja dla PFR Nieruchomości. To właśnie w stolicy Wielkopolski wiosną 2015 roku oddano do użytku pierwszą inwestycję z mieszkaniami na wynajem. To nieruchomość przy ul. Saperskiej, która zaoferowała 123 lokale. Była to pierwsza w Polsce inwestycja w formule najmu instytucjonalnego. PFR Nieruchomości na terenie Poznania posiada jeszcze dwie nieruchomości – 150 mieszkań przy ul. Czarnieckiego oraz 148 mieszkań przy ul. Bóżniczej. W sumie 421 lokali. Przy ul. Śniadeckich w bezpośrednim sąsiedztwie Międzynarodowych Tragów Poznańskich trwa budowa osiedla z 318 mieszkaniami. Planowanym terminem przekazania inwestycji do najmu jest początek 2025 roku.
O Polityce Insight
Polityka Insight to źródło wiedzy o polskiej i europejskiej polityce oraz gospodarce dla liderów biznesu, decydentów politycznych i dyplomatów. Od 10 lat dostarcza swoim odbiorcom serwisy analityczne dostępne w abonamentach, przygotowuje raporty i prezentacje na zlecenie polskich i międzynarodowych instytucji oraz organizuje debaty i konferencje. Analityków i analityczki Polityki Insight można usłyszeć w regularnie publikowanych autorskich seriach podcastowych, m.in. Nasłuchu i Energii do zmiany.